Yıkanma

Çoğu yetişkin için yıkanmak kişisel ve mahrem bir faaliyettir. Bakımı üstlenen kişilerin yardım önerirken ya da demanslı bir kişiyi temizlenmeleri için ikna etmeye çalışırken dikkatli ve duyarlı olmaları gerekir. Kişinin saygınlığına dikkat etmek önemlidir. Çoğunlukla en çok işe yarayanı esnek bir yaklaşımdır. Aşağıda birkaç öneri bulacaksınız.

Hastalık ilerledikçe demanslı kişi yıkanması için hatırlatmalara ya da yardıma ihtiyaç duyacaktır. Bazen bu konuda isteksiz olurlar ve onları cesaretlendirmek için strese sokmayacak yollar bulmanız gerekir. Eğer kişiyi yıkanması için ikna edemiyorsanız ya da sizin verebileceğinizden daha çok yardıma ihtiyaç duyuyorlarsa size tavsiye verebilecek ya da yardım ayarlayabilecek bölge hemşirenizle bağlantıya geçin. Doktorunuz sayesinde bölge hemşirenizle bağlantı kurabilirsiniz.

Gerekli oldukça kişinin elleri ve yüzü yıkanmalıdır. Kol altları, bacak araları gibi bölgeler ya da kadınların göğüs altları gibi kapalı yerlerin temiz ve kuru tutulduğundan emin olduğundan emin olmak önemlidir. Aksi taktirde rahatsızlığa yol açabilecek cilt enfeksiyonları ortaya çıkabilir.

Bağımsızlığı Desteklemek

Mümkün olduğu kadar uzun süre kişinin kendi başına yıkanması için onu yüreklendirin.

  • Yıkanması gereken bölgeyi nazikçe işaret ederek ya da ona sabun ya da havlu uzatarak bir sonraki adımı hatırlatmayı deneyin.
  • Demanstan önce sahip oldukları yıkanma rutinlerine devam edin. Örneğin, her sabah duş almak ya da aradaki günlerde ayakta yıkanarak haftalık banyolar  yatak odasında soyunmak ya da belli havluları kullanmak gibi.

Pratik Önlemler

  • Yerin kaygan olup olmadığını kontrol edin.
  • Soyunmadan önce odanın sıcak olduğundan emin olun. Yaşlı insanlar sıcak ve soğuğa karşı daha duyarlıdırlar.
  • Banyonun ya da duşun su sıcaklığını kontrol edin. Su çok sıcak olmamalıdır.
  • Banyonun kapısının kilitlerini çıkartın ya da dışardan açılabilecek kilitlerle değiştirin. Kişi kendini içeriye kilitleyebilir ve panikleyebilir ya da yıkanmak için banyoya girip nerede olduğunu unutabilir.

Genel İpuçları

Eğer bir kişiye yıkanması için yardım ediyorsanız bunu mümkün olduğu kadar hoş ve rahatlatıcı hale getirmeye çalışın.

  • Başlamadan önce her şeyin yerli yerinde olduğundan emin olun.
  • İletişim kurma fırsatını değerlendirin ve eğer gerekiyorsa ilerledikçe her aşamayı açıklayın.
  • Soyundukları zaman ciltte herhangi bir kızarıklık, yara ya da pişik olup olmadığını kontrol edin. Bunların doktorunuza bildirilmesi gerekir.
  • Hafif bir sabun kullanın ve bütün kalıntıların durulandığından emin olun.
  • Özellikle kıvrım yerlerinin iyice kurulandığından emin olun aksi taktirde cilt kızarır ve yaralar meydana gelir.

Yardımcı Ekipman

Bazı yardımcı donanımlar ve ekipmanlar kişinin yıkanmasını kolaylaştırmaya yardımcı olabilir ve demanslı kişinin daha güvenli ve kontrollü hissetmesini sağlar. Kişisel şartlara bağlı olarak, yardımcı ekipman şunlar olabilir:

  • Küvete girip çıkmak için tutunacak kollar
  • Duş teknesi, küvet ya da tuvalette tutunacak kollar
  • Kaymayacak duş ya da banyo paspasları
  • Bir banyo taburesi ya da duş iskemlesi

Başa Çıkma Kaygıları

Demanslı bazı kişiler yıkanmanın çeşitli yönleriyle ilgili kaygı duyarlar:

  • Derin banyo suyundan endişe duyabilirler ama sığ bir su ya da bir banyo taburesiyle rahatlayabilirler.
  • Duş başlığından akan suyun tazyikinden korkabilirler ancak elde daha kontrol edilen tutulabilecek duş başlıkları ile mutlu olabilirler.
  • Kendilerine hakim olamadıkları için utanabilirler ve bir “kazayı” gizlemek için yıkanmayı reddedebilirler. Rahatlatılmaya ihtiyaç duyacaklardır.
  • Varlığınızdan utanç duyabilirler. Bazen bir bölgeyi yıkarken diğer bir bölgeyi kapatmak gibi stratejiler utançlarını yenmelerine yardımcı olabilir.
  • Kendi başlarına bırakıldıkları için kaygı duyabilirler ve sizin her zaman onun yanında kalacağınız yönünde rahatlatılmaya ihtiyaç duyabilirler.

Saçları Yıkamak

Saçları düzenli olarak yıkamak kişinin daha iyi hissetmesine ve görünmesine yardım eder. Elde tutulabilen bir duş başlığı kullanmak bunun en kolay yoludur. Bazen demanslı kişiler bu rutini hatırladıkları için saçlarının bir berber tarafından yıkanmasını tercih edebilirler. Bazı berberler eve gelmektedir.


Tuvaleti Kullanmak

Kişinin tuvalete gittikten sonra kendisini önden arkaya doğru  sildiğinden emin olun ya da bunu yapabilmeleri için ona yardım edin. Eğer bir “kaza” olmuşsa yumuşak sabun ve ılık suyla yıkayın ya da bir eczaneden alabileceğiniz bebek mendillerini kullanın.


Esnek Bir Yaklaşım

Kişi yıkanma konusunda isteksiz olduğunda bazen bir yaklaşım bazen de bir başkası işe yarayabilir. Kişinin ruh haline ve demansın ağırlığına göre yaklaşım değişebilir. Ne olursa olsun sakin kalmaya ve başa çıkmak için tartışma ya da çatışma içermeyen bir yol bulmaya çalışın.

  • Kişi banyo yapmak ya da temiz kıyafetler giymek gibi nazik bir hatırlatmaya ya da olağan bir yaklaşıma tepki gösterebilir.
  • Kişi dışarıya çıkacaksanız ya da bir ziyaretçi gelecekse yıkanmaya ikna olabilir.
  • Bu bir zaman sorunu olabilir. Örneğin, siz önerdiğiniz zaman buna sertçe karşı koyabilir ancak biraz sonra daha uysal davranabilir ya da kendilerini günün belli saatlerinde yıkanmaya hazırlamış olabilirler.
  • Kişinin aklının karıştığı durumlarda işi kısım kısım yapmak yardımcı olabilir. “Hadi yıkanalım” demek yerine “Giysilerini çıkarmana yardım edeyim” diyebilirsiniz.
  • Eğer küvet banyosu ya da duşlar çatışma ya da strese sebep oluyorsa banyoya girmeden bir temizleme yeterli olabilir. Kişinin hepsini bir seferde ya da günün farklı zamanlarında parça parça yapmasına yardım etmek daha kolay olabilir.